Agroturystyka

Kolejka leśna w Nurcu Stacji została zbudowana przez Prusaków na początku I wojny światowej. Powstała na potrzeby niemieckiej gospodarki, która w okresie wojny potrzebowała ogromnych ilości drewna, którego w tym rejonie w ówczesnych czasach było pod dostatkiem. Ten sposób transportu leśnego powiązanego z tartakami i stacjami kolei państwowej umożliwiał bardzo sprawną lecz rabunkową eksploatację zasobów leśnych. Sieć kolejek leśnych z centralnym punktem przy stacji kolejowej w Nurcu przez wiele lat dostarczała surowiec do co najmniej pięciu tartaków w tej okolicy (m.in. koło Dąbrowy, Zabłocia i w Nurcu Stacji).

Zdaniem starszych mieszkańców okolicznych miejscowości transport odbywał się zarówno trakcją parową (fot. 2 - parowóz KFNB IId, źr. Wikipedia) , jak i pomocniczo konną. Po zakończeniu II wojny światowej cała sieć kolejek leśnych została pozbawiona większości taboru (zwłaszcza lokomotyw) i uległa znacznej dewastacji.

W roku 1957 zapadła decyzja w sprawie odbudowy sieci kolejki wydana przez Dyrekcję Lasów Państwowych w Białymstoku wynikająca z rosnących potrzeb krajowej gospodarki na surowiec drzewny (fot.3 - skład drewna, żr. N-two. Nurzec). Transport szynowy kwitł do lat 70-tych XX wieku, kiedy kolejce wyrosła konkurencja - do transportu leśnego zaczęto wprowadzać samochody i ciągniki. Udział kolejki stopniowo malał, aż do grudnia 1972 r., kiedy to wstrzymano jej eksploatację, a wiosną 1973 r. rozebrano wszystkie tory. Do dnia dzisiejszego zachowały się zaledwie ślady nasypów pod torowiskami, które stanowią jedyny ślad z czasów świetności kolejki leśnej na tym terenie. Resztki takich nasypów można zaobserwować w okolicach  uroczyska Sucholica. (fot. 6)

Dość zawiłe były losy kolejek leśnych w Nurcu Stacji. Dwie kolejki biegły przez teren lasów nurzeckich. Pierwsza kolejka powstała w latach 1915 - 1917 (kierunek północ - zachód). Zbudowano dwa szlaki: jeden do miejscowości Żurobice przez Zalesie, drugi do Adamowa przez Radziwiłłówkę (kierunek południowy). Łączna długość torów o prześwicie 600 mm wynosiła po II wojnie światowej 27 kilometrów. Na stanie było 13 wozów. Do końca swojego istnienia tj. 1955 r. do ciągnięcia pojedynczych wózków używano wyłącznie koni. Kolejką administrowało miejscowe Nadleśnictwo Nurzec. Jednym z powodów likwidacji kolejki leśnej była lokalizacja jednostki wojskowej na terenie jej przebiegu.

Poniżej resztki nasypu kolejki z Nurca Stacji przez Zalesie. Z prawej strony normalnotorowa linia kolejowa z Siedlec do Czeremchy.

„Nową” kolejkę leśną rozpoczęto budować w 1957 r. Oddano ją do użytkowania na przełomie 1958/59 r. Prześwit torów również wynosił 600 mm, a łączna ich długość  19 km. Tor biegł również z Nurca do Adamowa, ale od miejsca zwanego uroczysko Sucholica już inną trasą przez Borysowszczyznę. Do ciągnięcia taboru używano dwóch lokomotyw WLs-40 (fot. 5, źr. gigabyt.cal.pl). Rocznie kolejka przewoziła ok. 9 tys. metrów sześciennych drewna. Zakończyła swą służbę w 1972 roku. Parowozownię adoptowano na warsztat samochodowy po wprowadzeniu do transportu drewna samochodów i ciągników.

(źr. Nadleśnictwo Nurzec)